İsrail’in Gazze’ye yönelik başlattığı savaşta toplumsal medyada hususla ilgili uzman olmadığı halde yanlış, taraflı ve sakıncalı manzaralar paylaşan birtakım kullanıcılar, bu içeriklerden para kazanıyor.
BBC’nin Global Dezenformasyonla Çaba Birimi’nden Grigor Atanesian’ın haberine nazaran, eski ismi Twitter olan X platformunda Ekim ayında İngilizce lisanında en çok izlenen içerikler bu kullanıcıların oldu.
Bölgeyle ilgili uzmanlığı olmadığı halde milyonlarca takipçisi olan bu influencerların kimileri, Hamas’ın düzenlediği saldırıyı reddediyor, arşiv imgeler, manipüle edilmiş imgeler ve yapay zekanın oluşturduğu imgelerle gerçekleşmemiş olayların meydana geldiği izlenimi yaratıyor.
Uzmanlara nazaran bu yanlış ve provokatif bilgileri paylaşan hesaplar, X’in gelir sistemi üzerinden para kazanıyor.
Bu influencerlardan biri, 24 yaşındaki bir ABD’li olan Jackson Hinkle.
Hinkle kendisini, “Make America Great Again (ABD’yi Yine Kusursuz Yap) hareketini savunan bir komünist” olarak isimlendiriyor – bu hareket ABD’nin eski lideri Donald Trump ile özdeşleştiriliyor – ve Rus başkan Vladimir Putin’i destekleyen bir influencer.
İsrail’in Gazze’ye operasyon başlatmasının akabinde Hinkle’ın hesabındaki takipçi sayısı dört katına çıkarak iki milyon oldu ve çok sayıda paylaşım aldı.
Yaralanan çocuklara ve yıkılan meskenlere dair sakıncalı imgeler ya da ortaya attığı yanlış argümanlar, hesabının büyümesine yol açıyor.
Rahatsız edici ya da ıstırap verici olsa bile bu imajlar çok sayıda kişinin izlemesine ve paylaşmasına sebep oluyor.
Dezenformasyonu takip etmek için yapay zeka kullanan bir teknoloji şirketi olan Logically, Hinkle’ın paylaşımlarının 7 Ekim’den beri 20 milyondan fazla paylaşıldığını gösteriyor.
En çok paylaşılan gönderilerinin yüzde 75’i İsrail ve Gazze savaşına ait.
Bu kadar tesirli olmasına karşın Hinkle’ın savaştan evvel İsrail ve Filistin çatışmalarına dair paylaşımları çok azdı.
Daha çok etraf ve Rusya yanlısı gönderileri var.
Eskiden ekoloji aktivisti olarak tanınan Hinkle, Vogue’un gençlik mecmuasının “Dünya’yı kurtarmaya çalışan genç çevreciler” listesinde yer alıyordu.
Hinkle’ın daha evvel tabir ettiği palavra ya da yanlış saptamalar ortasında Ukrayna’nın Naziler tarafından yönetildiği, Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy’nin uyuşturucu bağımlısı olduğu, genetiğin bir bilim olmadığı yer alıyordu.
7 Ekim’de Hamas’ın düzenlediği taarruzun akabinde ise BBC tarafından incelenen ve yanlış olduğu saptanan kimi paylaşımlar yapmaya başladı.
BBC’nin yanlış olduğunu saptadığı bir görüntüde İsrail’in Gazze’ye evvelden yaptığı hava ataklarını şu an Suriye’deki durumun ne olduğunu tanım etmek için kullanması yer alıyor.
Bir öbür gönderisinde ise İsrail gazetesi Haaretz’in olduğunu argüman ettiği lakin gazetede yer almayan bir palavra haberi paylaştı.
Buna nazaran İsrail’in 1.400 olarak argüman ettiğinin tersine Hamas hücumunda 900 kişinin hayatını kaybettiğini ve bu şahısların yarısının İsrail askeri olduğu yanlış sözünü paylaştı.
Haaretz, bu türlü bir haberi olmadığına yönelik bir açıklama yayımladı.
Ancak Hinkle’ın hesabında bu gönderisi duruyor ve beş milyon görüntülemeye sahip.
Hinkle, Hamas’ın 7 Ekim saldırısını düzenlemediğini ya da Supernova Festivali’nde hayatını kaybedenlerin Hamas tarafından öldürülmediğini, yolları kapayan İsrail askerlerinin çapraz ateşi altında kaldıkları için öldüklerini öne sürdü.
Ancak BBC’nin teyit servisi, Hamas’ın şenliğe katılanları öldürdüğünü daha evvel ortaya çıkarmıştı.
BBC’ye konuşan Hinkle, doğrularını söylediğini öne sürdü, kâr elde etme gayesinin olmadığını aktardı, “bu üzere kritik sıkıntılarla ilgili palavra söylemektense doğruları savunmayı tercih ettiğini” belirtti.
Bir uzmanlığının olmadığı tespitine ise “uzmanlar ve ana akım medyanın da uzmanlığının” olmadığını öne sürerek cevap verdi.
‘Son dakika’ paylaşımlarıyla çok takip ediliyor
Dubai’de yaşayan kripto para teşebbüsçüsü Mario Nawfal da benzeri taktikleri kullanan bir isim.
Daha evvel uygun hayat ve mutfak aletleri hakkında yazan Mario Nawfal, Elon Musk tarafından da Rusya ile ilgili saptamaları sayesinde övgü almıştı.
Ancak Mario Nawfal’ın da Rusya ya da Orta Doğu ile ilgili bir uzmanlığı bulunmuyor.
1,1 milyon takipçisi bulunan Nawfal, çatışmalarda bir tarafı tutuyor üzere gözükmüyor lakin daima “son dakika” ve “yeni haber” üzere ünlemli tabirler kullanarak yanlış bilgiler yayıyor.
Suriye’deki bombalama manzaralarını Gazze’de yaşanıyor üzere gösteren görüntüsü silinse de Hamas’ın bir İsrail askerini kaçırdığını tez ettiği gönderisi 18 milyondan fazla kere görüntülendi.
Nawfal, BBC’nin görüş talebine cevap vermedi.
Teyit edilmemiş paylaşımlar
ABD’nin çok sağ influencerlarından Collin Rugg ve asıl ismi Dominick McGee olan Dom Lucre de Gazze akınlarından sonra takipçi sayısını artıran kullanıcılardan.
Rugg, Hizbullah üyelerinin İsrail’e planör paraşütlerle girdiği palavrasını, Dom Lucre ise Polonya’daki bir Katolik toplaşmasını İsrail yanlısı bir şov olarak paylaştı.
Dom Lucre hesabını kullanan McGee, savaşla ilgili bilgileri paylaşmayı bıraktığını söyledi ve “acılar üzerinden” para kazanmadığını belirtti.
Rugg ise sorulara karşılık vermedi.
‘OSINTdefender’ ve ‘WarMonitor’ üzere hesaplar da Elon Musk tarafından takip edilmeleri için önerilse bile süratli, teyit edilmeyen ve duygusal içerikleri olan paylaşımlar yapmalarıyla biliniyor.
Gönderimlerinde hakikat olmayan manipüle edilmiş bilgilere rastlanıyor.
Bu hesaplardan birinin geçmişte anti-semitik yorum yaptığı görüldü. Musk bu hesapları önerdiği tweetini ise sildi.
Washington Üniversitesi, influencerların ve anonim hesapların X’te en çok takip edilen İngilizce hesaplar olduğunu ortaya koydu.
İsrail ve Gazze çatışmalarının başından beri viral ve yanlış gönderileri takip eden BBC’nin teyit takımından Shayan Sardarizadeh, toplumsal medya algoritmalarının şoke edici ve rahatsızlık veren imajları öne çıkardığı tespitinde bulunuyor.
X platformunda ise teyitli olan ve para kazanabilen hesapların daha çok öne çıkarıldığını belirtiyor.
Elon Musk, X üyeliğini tanıtırken gönderilerin daha çok öne çıkarılacağının reklamını yapmıştı.
Logically şirketinin başında bulunan Kyle Walter ise üye olanlara hesaplarını büyüttükçe kazanılması vaat edilen fiyatın bu gönderilerin önünü açtığını aktarıyor.
Bir yanıt bırakın