Fehmi Koru*
İnternette yayın yapmanın yazan açısından olumlu bir özelliği var: Yazınızı kaç kişinin okuduğunu anında öğrenebiliyorsunuz. Hatta rastgele bir anda Türkiye’nin hangi vilayetinden ve dünyanın hangi ülkesinden yazıyı okuyan var, bunun bilgisi de elinizin altında.
Ekonomi bahisli yazılara fazla ilgi yok, bunu o sayede biliyorum.
Rağbet yok ancak hayatımızın şu sıralar en değerli meşgalesi de iktisat. Cebimize giren para ile cebimizden çıkan para ortasındaki istikrar bozuldu ve istikrar her gün biraz daha bozulmaya devam ediyor. Her yerde ve her konutta bu mevzu öncelikli olarak konuşuluyor, lakin ne hikmetse hususa ait yazılar fazla okunmuyor.
Ben her gün yazan biri değil de sırf bir okur olsam, işte apaçık yazıyorum, güvendiğim müelliflerin iktisada dair görüşlerini merak eder ve yazılarını kesinlikle okurdum.
Zaten okuyorum da.
Okuduklarım cebe giren ile cepten çıkan ortasındaki dengeyi kurabilmemle ilgili ipuçlarını bana sağlıyor. O sayede de almam gereken önlemler varsa onları almaya çalışabiliyorum.
İşte size yeni bir ekonomik gelişme: Dün günlerden pazar olmasına karşın Resmi Gazete en çok okunan yayındı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan Körfez ülkeleri seyahatine çıkmasına az kala, imzaladığı bir kararname ile, özel tüketim vergisini (ÖTV), akaryakıt ve doğalgaz üzere petrol eserlerinde artırdı.
Sabahın erken saatlerde bir dostum akaryakıta 5 TL artırım geldiğini açıkladığında şimdi Resmi Gazete’deki kararnameden haberdar değildim. Değildim, lakin hiç şaşırmadım.
ÖTV artışı sırf gaz ve doğalgazla hudutlu kalmayacak, diğer hangi hususlarda ÖTV varsa -mesela otomotiv- süreç içerisinde onlarda da misal düzenlemelerle artış sağlanacak ve bu da o eserlere artırım olarak yansıyacaktır.
Yalnızca ÖTV’de artışa gidileceğini sanıyorsanız yanılıyorsunuz, devletin gelir kaynağı olan neler varsa hepsinde fiyatlara artırım gelmesi kaçınılmaz.
Her çeşit vergi bu sebeple artacaktır. Kimileri şimdiden zamlandı esasen.
Cepten çıkanlar süratle artacak, fiyat ve maaşlardaki artışlar ise o sürate yetişemeyecek.
İşin buraya varacağını bildiğim için akaryakıta artırım haberi beni hiç şaşırtmadı.
Biz buna emsal devirleri geçmişte de yaşamıştık. Artık -2023’te- uygulanan, 1994 ve 2001 dolayımlarında uygulanmaya konulan reçetelerin bir benzeridir.
O devirler ile bugün ortasında bir fark var: Hem 1994’te hem de 2001’de artık yaşananlara misal durumlarla karşılaşıldığında, o periyotların hükümetleri kısır döngüyü aşabilmek emeliyle İMF kapısına gitmişler, kendileri için orada hazırlanan reçeteye uymuşlardı. Bugün ise hükümet İMF ile görüşmeksizin tıpkı acı reçeteyi uyguluyor.
Şaşırmışsanız bu da sizin dikkat eksikliğinizden; daha doğrusu iktisat ile ilgili yazılara göz atmaktan kaçınmanızın sonucu bu.
Türkiye iktisadı şiddetle yabancı paraya muhtaçlık duyuyor. Yerli kaynaklar üzerinden yapılabilecekler ziyadesiyle yerine getirildi. Lakin o imkanlar muhtaçlığı karşılamaya yetmiyor. Yerli paramız -TL- için iş kolay, gereksinim duyulan ölçü kadar basılıp piyasaya sürülüyor yerli paramız. ATM’lerden çektiğimiz TL’ler o sebeple çoklukla gıcır gıcır. Lakin yabancı para, ismi üstünde, bizim değil, Darphane’de basılamıyor. Dışarıdan temin edilmesi gerekiyor.
İhracat ve turizm gelirlerine ek olarak bayağı yüksek ölçüde yabancı para bulmak kaide.
Dolar, euro…
Cumhurbaşkanı Erdoğan, daha evvel çeşitli sebeplerle ortaya uzaklık koyduğu, haklarında asla olumlu konuşmadığı kimi ülkelerle ortayı düzeltme uğraşında. Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) 15 Temmuz uğursuz darbe teşebbüsünü finanse eden ülke olarak ilan edilmişti. Suudi Arabistan ise İstanbul’daki başkonsolosluk binasında gazeteci Cemal Kaşıkçı’yı infaz ettiren ülkeydi.
Öyle değil mi?
Gezide bu iki ülkeye de uğranılacak…
Beklenen, oralardan ülkemize kredi açılması…
Eksik yabancı para muhtaçlığını karşılayacak kadar…
ABD’nin de, İsveç’in NATO üyeliğine onay verme karşılığı olarak, Türkiye’ye 11 ile 13 milyar dolarlık bir kaynak için aracılık yapabileceği Amerikalı gazeteci Seymour Hersh tarafından duyurulmadı mı?
Kapısına gidilen ülkeler verecekleri paranın yerinde kullanılmasını isterler; bunun için de kredi açacakları ülkede çeşitli kuralların yerine gelip gelmediğine bakarlar.
ÖTV artışı ve ondan ötürü temel gereksinim hususlarına gelen artırımın Körfez ülkeleri gezisi öncesine rastlatılmasının bir manası var: “Merak etmeyin, biz de önlem alıyoruz” bildirisi o mana.
Muhalefet bu gelişmeye sert karşı çıkıyor. Muhalefettir, misyonudur. Âlâ de, iktidarın yanı başında yer alan partilerin başkanları de “Olmaz bu türlü şey” havasında.
Gülüyorum.
Bakın, iş dünyasından itiraz geliyor mu?
İş dünyası ses çıkarmaz, içten içe yapılanı takdir de eder.
Siyasi yazılara ilgi gösterip iktisatta olabileceklere evvelce ışık tutan yazıları görmezden gelenler bu davranışlarının ziyanını göreceklerdir.
“Uyarmadın” demeyesiniz.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.
Bir yanıt bırakın